Tijdschrift Te Voet

Voor wandelkrant ‘te voet’ schrijf ik elke editie de boekenrubriek en wandel ik al sinds 2013 geregeld door stad en land, in binnen- en buitenland, wat inmiddels een lange reeks aan artikelen en foto’s heeft opgeleverd. En je komt nog eens ergens, als vliegende verslaggever. Van Haastrecht tot Oudewater bijvoorbeeld. Of de Rijnstrangen op het randje van Nederland. Hier lees je een van de verhalen, in de rubriek ‘onverwoestbare klassieker’.

Langs de Hollandse IJssel –
Van Haastrecht tot Oudewater

Bijna een kwart eeuw geleden verscheen de eerste jaargang van ‘te voet’ met de eerste reportages. In het vierde nummer beschreef ‘te voet’ de Hollandsche IJsselroute, een wandeling van Haastrecht naar Oudewater en terug. Hoe is het daar nu?

In 25 jaar tijd kan er veel veranderen. En soms ook helemaal niks. Zoals het zoeken naar een startpunt van de wandeling. Een kwart eeuw geleden moesten de wandelreporters vragen aan de buschauffeur en een voorbijganger op straat waar de route te beginnen in Haastrecht. Tegenwoordig is het nog steeds zoeken, maar nu pakt de moderne wandelreporter er een mobiele telefoon bij met  van te voren opgeslagen gps-coördinaten in een topografische app. Die coördinaten met kaart komen later in Oudewater ook goed van pas, want net als destijds is de markering niet dik gezaaid.

Jaagpad
Na de koffie op het terras ‘Over de Brug’ loopt het vlot Haastrecht uit, over het Jaagpad. Vanaf dan, tot aan Oudewater, kan er weinig misgaan. Het pad is van oudsher rechttoe rechtaan. Een jaagpad of trekpad werd vroeger gebruikt om schepen te trekken, met paard of mensenkracht. Links van het pad strekken weilanden zich uit, rechts stroomt de Hollandse IJssel. Gele lissen, valeriaan en boterbloemen bloeien uitbundig. De zon schijnt fel. Hier en daar staat een rijtje knotwilgen en ongeveer halverwege een reusachtige els. Een oudere racefietser zit dankbaar in de schaduw van het gebladerte op een bankje. Het Jaagpad is een asfalt weggetje waar ook veel fietsers gebruik van maken. De man maakt geregeld een rondje hier, vertelt hij. “60 kilometer. En dan ga ik altijd even onder deze boom zitten eten.” Het plaatsje Oudewater verderop kan hij zeer aanbevelen.

Maar naar Oudewater duurt nog een kilometer of 5 à 6. Eerst komt Hekendorp. Daar is een bedrijf aan het heien in een achtertuintje en er is veel vrachtverkeer door de smalle dorpsstraat. In een paar minuten wandel je er doorheen en vervolg je de route over een asfaltweg. De omgeving oogt landelijk met slootjes, woonboerderijen, moestuintjes, boomgaarden en schapen. Het is goed voor te stellen dat de wandelreporters 25 jaar geleden lyrisch waren over deze omgeving. Nu wordt de idylle verstoort door de vele auto’s die passeren. Gelukkig komt er een uitvlucht: een trappetje rechts op de dijk! Het is ter hoogte van een wit huis met rieten dak, ‘De Wimpel’. Of het bij de route hoort is niet duidelijk, maar alles beter dan die drukke weg.

Bankjes
Vanaf het graspad op de dijk komt het water weer in zicht en -in dit open landschap- al snel ook de kerktorens van Oudewater. Plezierjachten glijden voorbij, mensen knikken of zwaaien vriendelijk. Dat is langs de gehele route opvallend: iedereen groet hier. Fietsers, wandelaars en zelfs een enkele automobilist. Vlak voor Oudewater is een opmerkelijk bankje geplaatst, met een groot bord erboven: Komt allen tot mij, die vermoeid en belast zijt, en ik zal u rust geven! Matheüs 11,28. Matheüs had best meer bankjes langs de route mogen plaatsen.

Pittoresk
De oude racefietser onder de grote els had geen woord teveel gezegd. Oudewater is een pittoresk plaatsje. Het centrum doet denken aan de binnenstad van Utrecht, maar dan in het klein. Mooie grachtenpandjes uit 1600 en terrasjes aan het water. Na een aangename lunchpauze is het wederom even zoeken, zelfs met gps-coördinaten in de hand. Net buiten het centrum is vanaf de Utrechtse straatweg de afslag naar de Tiendweg. Deze afslag ligt precies tussen twee huizen en de bewoners gebruiken deze tussenruimte om een bus en een trampoline te parkeren. De routepijl op het elektriciteitskastje valt daardoor pas op bij een tweede keer passeren.

Tiendweg
De Tiendweg tussen Oudewater en Haastrecht is een van de 13 historische tiendwegen langs de Hollandse IJssel. Ze zijn aangelegd tijdens de veenontginningen en dateren van 1100 tot 1500. Goed voor kilometers lang wandelen over onverhard pad. Op een doordeweekse dag kom je hier vrijwel geen mens tegen. Knotwilgen, verwilderde rozen, bramen en vlieren staan langs het pad. Dat er steeds weer een andere boer eigenaar is van het land dat je passeert, is te zien aan de talloze ‘creatieve’ constructies die je als wandelaar moet omzeilen of overklauteren. Het is geregeld balanceren over smalle plankjes om langs roestig hekwerk te wurmen.

Met het artikel van 25 jaar terug in de hand wordt pijnlijk duidelijk hoezeer het boerenland veranderd is. Destijds trof je ‘een zwerm staalblauwe en gifgroene libellen’, vlinders en kikkerkoren. Nu niets van dat alles, terwijl het er beslist de tijd voor is. De sloten links en rechts ogen levenloos, zonder waterplanten. Wel zijn er diverse knobbelzwanen in de gemaaide graslanden, een enkel kievitpaartje en helemaal aan het einde van de Tiendweg -waar Staatsbosbeheer de grond beheert- eindelijk de eerste tureluurs en grutto’s. In de ongemaaide graslanden.